Polska znajduje się na 4. miejscu w Europie w zestawieniu krajów o najdłuższej sieci linii kolejowych, zaraz za Niemcami, Francją i Włochami. Tylko w 2017 roku podróżowało nią 304 mln pasażerów. Ponadto koleją przewieziono 239,9 mln ton towarów, głównie węgla, kruszywa i materiałów budowlanych.
.
Według statystyk Urzędu Transportu Kolejowego ubiegły rok był najlepszym dla transportu kolejowego od ponad 15 lat, w znacznej mierze przyczyniły się do tego środki pochodzące z UE. Podpisano umowy na ponad 18,5 mld zł oraz w realizacji są projekty o wartości 25 mld zł – wynika z raportu firmy Multiconsult Polska specjalizującej się w konsultingu inżynierskim pt. „Rozwój kolei w Polsce”.
Zespół Multiconsult Polska, czyli polskiej spółki firmy Multiconsult (do 15 września 2014 roku jako WS Atkins – Polska), istnieje od 1992 roku. Od początku działalności naszej firmy w Polsce współpracujemy przy realizacji największych projektów infrastrukturalnych. Specjalizujemy się we wszystkich kluczowych obszarach dotyczących kolei – zaczynając od budowy torowych układów kolejowych, przez system sterowania ruchem, po utrzymanie taboru. Doświadczenie zdobyte w tym obszarze pozwala nam formułować wnioski odnoszące się do dokonujących się na przestrzeni ostatnich lat przemian oraz analizować związane z nimi problemy strukturalne – podkreśla Jarosław Wielopolski, Prezes Multiconsult Polska
.
Na jakim etapie jesteśmy i jaką drogę do niego pokonaliśmy
Rynek kolejowy po 1989 roku, pomimo znaczących udziałów w rynku transportowym i rozwiniętej infrastruktury, do perspektywy unijnej 2007-2015 w zasadzie pozbawiony był jakichkolwiek inwestycji. Doprowadziło to do znaczącej degradacji linii. W tym samym czasie Polacy zaczęli także masowo kupować samochody, a zarządcy przeznaczali dodatkowe środki pieniężne na rozbudowę sieci dróg, kosztem realizacji odnowienia infrastruktury kolejowej. Wpłynęło to na opóźnienia w przygotowaniu projektów kolejowych i niewykonywanie planów zakładanych przez kolejne rządy.
Perspektywa finansowa realizacji projektów z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013 w zakresie udziału całego transportu kolejowego wynosiła 71,7%. W obecnej perspektywie UE 2014-2020 jest to już 73,7%. W porównaniu do udziału energetyki, w tych samych perspektywach finansowych, wynoszącego „tylko” 6,3% i 8% jest to bardzo dobry wynik.
Jak wynika z raportu przygotowanego przez ekspertów firmy Multiconsult Polska pt. „Rozwój kolei w Polsce” znaczący wpływ na rozwój inwestycji kolejowych w Polsce miał przygotowany w 2008 roku dokument „Masterplan dla transportu kolejowego w Polsce do 2030 roku”, w którym przedstawiono plany rozwoju transportu kolejowego do 2030 roku. Zapowiedziano w nim m.in. modernizację linii kolejowych, budowę linii dużych prędkości, wdrożenie ERTMS (European Rail Traffic Management), którego celem jest podniesienie atrakcyjności przewozów kolejowych między europejskimi państwami, a także budowę nowych przystanków i węzłów integracyjnych.
Z podsumowania PKP perspektywy finansowej 2007–2015 wynika, że podniesiono prędkość na 2400 km linii, powstało 7860 km nowych torów, 2300 mostów i wiaduktów, 750 nowoczesnych peronów, a 300 stacji zostało poddanych estetyzacji. W 2015 roku oddano do użytku 300 km linii dostosowanych do prędkości 160 km/h, a na niektórych odcinkach do 200 km/h.
W 2016 roku inwestycje PLK zdecydowanie przyspieszyły. Wartości nowych przetargów na modernizację linii kolejowych ogłoszonych w pierwszych dwóch latach programu inwestycyjnego (2015-2016) wzrosły z 25 mln zł do 27 mln zł, co stanowi 40% realizacji Krajowego Programu Kolejowego. Równie dynamiczny był rok 2017 – w ramach tego samego programu podpisano umowy o wartości ponad 18,5 mld zł.
Co nas czeka w niedalekiej przyszłości
Krajowy Program Kolejowy do 2023 roku obejmuje co najmniej 220 projektów o łącznej wartości 66 mld zł i ok. 9 tys. km linii. Istotne jest zarówno realizowanie inwestycji na głównych szlakach kolejowych, jak i w regionach. W ramach KPK mają być prowadzone m.in. prace na liniach kolejowych nr 7 Warszawa – Lublin (największy projekt KPK), E-75 (Rail Baltica) Warszawa – Białystok, E 20 Warszawa – Poznań, E 30 Kraków – Katowice, linii kolejowej nr 271 Wrocław – Poznań, w Gorzowie Wielkopolskim i na Nadodrzance.
Ostatnie dziesięć lat obfitowało w dużą ilość inwestycji kolejowych i drogowych. Większość z nich była niezbędna z uwagi na długotrwałe niedokapitalizowanie krajowej infrastruktury transportowej w czasie przemian ustrojowych. Bezdyskusyjne potrzeby w postaci stworzenia kompletnej sieci dróg szybkiego ruchu oraz odtworzenia i modernizacji linii kolejowych doprowadziły do rozpoczęcia dużych kampanii inwestycyjnych.
Aktualnie na rynku budowlanym mamy do czynienia z rozkwitem działalności podmiotów gospodarczych z kraju i zagranicy. Obejmuje on także w drugiej linii dostawców materiałów i siły roboczej. Po zrealizowaniu KPBD i KPK należy się spodziewać gwałtownego ograniczenia wydatków na infrastrukturę. Już teraz należy prowadzić działania zmierzające do zniwelowania negatywnych konsekwencji tej zmiany – mówi Renata Mordak, dyrektor Pionu Transportu w Multiconsult Polska.
Warto podkreślić, że program pt. „Pomoc w zakresie finansowania kosztów zarządzania infrastrukturą kolejową, w tym jej utrzymania i remontów do 2023 roku” ustala sposób finansowania oraz warunki realizacji polityki państwa dotyczącej utrzymania infrastruktury kolejowej. Zakłada się, że realizacja programu pozwoli na zapewnienie właściwych paramentów infrastruktury kolejowej, co z kolei stanowić ma wyjście naprzeciw oczekiwaniom przewoźników kolejowych i innych użytkowników infrastruktury.
Zgodnie z dokumentem finansowanie kosztów utrzymania infrastruktury kolejowej przez zarządców infrastruktury będzie się odbywało na podstawie wieloletniej umowy zawartej z ministrem do spraw transportu. Umowa ma być gwarancją otrzymania środków w określonej wysokości i wyznaczonych terminach. Rynek dostawców i wykonawców będzie mógł się lepiej przygotować do realizacji kontraktów remontowych i utrzymaniowych.
Długoterminowe planowanie jest także szansą na redukcję kosztów tych usług w odniesieniu do dotychczasowych niedoborów w finansowaniu utrzymania infrastruktury kolejowej. Na przestrzeni wielu lat ma doprowadzić do stabilizacji w tym sektorze.
Polska ma ogromny potencjał rozwoju kolei. Duże miasta w naszym kraju zlokalizowane są w odległości 300-400 km od stolicy –idealnej dla transportu pasażerskiego. Komfort, czas dojazdu z centrum jednej miejscowości do drugiej, możliwość efektywnego wykorzystania podróży – to tylko niektóre z walorów korzystania z kolei, która nie powinna przegrywać z żadnym innym środkiem publicznego transportu.
Do tego – po latach notowania spadków – poprawiają się statystyki w przewozach towarowych. Widoczna jest jednak wyraźna potrzeba nowej polityki państwa wspomagającej rozwój przewozów intermodalnych – podsumowuje prezes firmy Multiconsult Polska, Jarosław Wielopolski.
***
Multiconsult Polska to multidyscyplinarna firma świadcząca usługi projektowe, nadzorowe oraz doradcze w zakresie projektów technicznych i ochrony środowiska, działająca w następujących branżach: transport i infrastruktura, budownictwo oraz przemysł, w tym sektor ropy naftowej i gazu. Filozofia firmy to utrzymanie najwyższej jakości realizowanych usług, z jednoczesnym zapewnieniem najwyższych standardów etycznych, poszanowaniem środowiska naturalnego oraz utrzymanie, wysokiego standardu bezpieczeństwa i higieny pracy.