Co do zasady sprzedawanie towarów lub oferowanie usług wymaga zarejestrowania działalności gospodarczej w CEIDG albo KRS. Istnieją jednak pewne obszary działalności, które w świetle obowiązującego prawa, można wykonywać nie rejestrując działalności gospodarczej. Do takich obszarów działalności zalicza się:
- działalność agroturystyczną rolników,
- produkcję wina przez rolników.
Agroturystyka
Ustawodawca, w art. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wskazał rodzaje działalności, które nie są objęte zakresem stosowania tej ustawy. W wymienionym katalogu znajduje się m.in. działalność agroturystyczna polegająca na wynajmowaniu przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów. Rolnik świadczący te usługi nie ma obowiązku rejestrować działalności gospodarczej.
Należy pamiętać że pomimo, iż taka aktywność w świetle ustawy sdg nie podlega rejestracji w CEIDG, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych traktowana jest jako dodatkowe, pozarolnicze źródło dochodu rolnika. W związku z powyższym, mimo że przychody z tej działalności nie są uzyskiwane w ramach działalności gospodarczej, podlegają opodatkowaniu zgodnie ze wszystkimi regułami przewidzianymi jak dla działalności gospodarczej.
Więcej na temat opodatkowania działalności znajdziesz w dziale Rozliczam podatki.
W przypadku wykonywania działalności agroturystycznej na niewielką skalę ustawa o PIT w art. 21 ust. 1 pkt 43 przewiduje zwolnienie od podatku. Przywilej dotyczy wyłącznie „dochodów uzyskanych z tytułu wynajmu pokoi gościnnych w budynkach mieszkalnych położonych na terenach wiejskich w gospodarstwie rolnym, osobom przebywającym na wypoczynku oraz dochodów uzyskanych z tytułu wyżywienia tych osób, jeżeli liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza 5″.
Wolne od podatku są też dochody ze sprzedaży jagód, grzybów także produktów i wyrobów własnego gospodarstwa. Natomiast dochód ze sprzedaży produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z gospodarstwa rolnego (także warzyw, owoców i ryb) w stanie nieprzetworzonym w ogóle nie podlega przepisom ustawy o podatku dochodowym. Dlatego oferując takie produkty gościom w gospodarstwie agroturystycznym, rolnik nie płaci podatku dochodowego od osób fizycznych.
W przypadku gdy rolnik nie spełnia warunków zwolnienia, czyli przekroczy liczbę wynajmowanych pokoi albo świadczy usługi dla nieturystów, będzie musiał zapłacić podatek od osiągniętego dochodu. Jeśli wynajmowanych pokoi będzie więcej niż 5, dochód z agroturystyki będzie opodatkowany w całości.
Dodatkowe usługi świadczone przez gospodarstwo agroturystyczne takie jak np. wynajem sprzętu turystycznego i sportowego (np. rowery, quady, kajaki, wędki), przejażdżki powozem czy saniami, organizacja kuligów i ognisk, nauka jazdy konnej itd. nie są objęte zwolnieniem przewidzianym dla agroturystyki jak również nie jest to wolna od podatku PIT działalność rolnicza.
Możliwe jest opodatkowanie przychodów z takiej aktywności na zasadach ogólnych, zarówno według skali, jak i w formie liniowej. Podstawą opodatkowania przy takim wariancie jest dochód, czyli przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania. Inna ewentualność to ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, gdzie nie uwzględnia się wydatków i prowadzi uproszczoną ewidencję. W rachubę wchodzi też karta podatkowa, lecz trzeba tu spełnić warunki ustawowe, np. taki, że łączna liczba pokoi nie przekracza 12.
Rozliczanie VAT przez osoby prowadzące gospodarstwa agroturystyczne odbywa się według podstawowych reguł. Występuje tu odpłatne świadczenie usług, które co do zasady podlega opodatkowaniu. W rozumieniu ustawy o VAT agroturystyka jest działalnością gospodarczą, przy czym nie ma znaczenia liczba pokoi. Istotna jest wartość sprzedaży.
Jeżeli w roku poprzednim nie przekroczyła ona 200 tys. zł, można (ale nie trzeba) korzystać ze zwolnienia podmiotowego. W przeciwnym razie występuje obowiązek zarejestrowania się jako podatnik VAT czynny, prowadzenia ewidencji sprzedaży i rozliczania podatku.
Dowiedz się więcej na temat zasad świadczenia usług agroturystyki.
Produkcja wina
Ustawodawca w art. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wskazał rodzaje działalności, które nie są objęte zakresem stosowania tej ustawy. W katalogu znajduje się m.in. działalność obejmująca wyrób wina przez producentów będących rolnikami, którzy wyrabiają mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku gospodarczego. Oznacza to że rolnik produkujący mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku gospodarczego nie musi rejestrować działalności gospodarczej.
Przychody z produkcji wina przez rolników, których produkcja jest mniejsza niż 100 hektolitrów podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy PIT za przychody z innych źródeł uważa się również należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane przychody z działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie wyrobu wina przez producentów będących rolnikami którzy wytwarzają i rozlewają wino uzyskane z winogron pochodzących z własnych upraw, jeżeli wyrabiają mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku podatkowego.
U podatników opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek VAT.
Podstawowe obowiązki dla producentów win określa ustawa o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina. Właściciel winnicy zamierzający prowadzić wyrób wina z przeznaczeniem do obrotu musi dokonać wpisu do ewidencji producentów i przedsiębiorców wyrabiających wino z winogron pozyskanych z upraw winorośli położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Prowadzi go prezes Agencji Rynku Rolnego. Wpisu dokonuje się na wniosek podmiotu, na każdy rok gospodarczy. Wniosek trzeba złożyć do 15 lipca roku poprzedzającego rok gospodarczy.
Więcej o organizacji rynku wina w Polsce można znaleźć na stronach Agencji Rynku Rolnego.