Zawisza Czarny pieczętujący się herbem Sulima, urodził się w około 1370 roku w Garbowie koło Sandomierza. Zmarł on natomiast dnia 12 czerwca 1428 roku, w Golubacu. Był to rycerz niepokonany w licznych turniejach rycerskich, symbol cnót ówczesnego człowieka, a przede wszystkim zawsze dotrzymujący raz danego słowa.
Był on starostą kruszwickim i spiskim. Wędrując po szlakach sandomierskich, odwiedziliśmy Izbę Pamięci, poświęconą Zawiszy Czarnemu w Garbowie, gdzie otrzymaliśmy szereg cennych informacji na temat życia tego znamienitego rycerza.
Rodzina
Rodzicami Zawiszy byli Dorota i Mikołaj z Garbowa. Mikołaj był kasztelanem konarskim i sieradzkim. Mieli oni oprócz Zawiszy jeszcze dwóch młodszych synów: Jana zwanego Fururejem oraz Piotra Kruczka. Żoną Zawiszy Czarnego była Barbara herbu Pilawa, bratanica biskupa krakowskiego Piotra Wysza, którą poślubił w około 1397 roku. Z ich małżeństwa przyszło na świat czterech synów: najstarszy Marcin, Stanisław, Zawisza, a także Jan.
Rycerz Zawisza
Wielokrotnie brał on udział w wyprawach przeciwko zagonom tureckim, walcząc wraz ze swym bratem Fururejem, w szeregach rycerstwa europejskiego, ściąganego na te wyprawy przez króla Węgier, Zygmunta Luksemburskiego. Na wieść o szykującej się ostatecznej rozprawie z zakonem krzyżackim, Zawisza od księcia Luksemburskiego, powrócił szybko do Polski, by bronić jej przed obcymi wojskami. Uczestniczył w bitwie pod Grunwaldem i to on właśnie, jak można domniemać w krytycznym momencie bitwy uratował królewski sztandar. Po bitwie Zawisza wystąpił razem ze Ściborem ze Ściborzyc, z propozycją zawarcia pokoju między królem polskim i królem węgierskim Zygmuntem Luksemburskim. W 1412 roku, Zawisza uczestniczył wraz z królem Jagiełłą w uroczystym zjeździe monarchów w Budzie, występując jako uczestnik zorganizowanego przy tej okazji wielkiego turnieju rycerskiego. Nagrodą dla rycerza uznanego za najlepszego, miał być rumak ze złotymi podkowami, a dla najlepszego giermka rumak z podkowami srebrnymi. Nasz kronikarz Jan Długosz, przedstawia polskich rycerzy jako najlepszych, ale tak naprawdę główne nagrody przypadły rycerzowi ze Śląska i giermkowi z Austrii.
Służba dyplomatyczna
Będąc świetnym dyplomatą oraz najbardziej zaufanym człowiekiem króla Jagiełły, został wysłany jako jeden z sześciu posłów polskiej delegacji na Sobór w Konstancji. gdzie wsławił się występując jako jeden z nielicznych obrońców osoby Jana Husa. Podczas odbywania jednego z poselstw do króla Luksemburskiego, przebywając na dworze tegoż władcy dostał się do niewoli czeskiej podczas walk w obronie tzw. Niemieckiego Brodu. Z niewoli tej został wkrótce uwolniony, ponoć za pośrednictwem wniesionego okupu.
Śmierć Zawiszy Czarnego
W roli dowódcy oddziałów najemnych, uczestniczył on w wyprawie Zygmunta Luksemburskiego na Turków, mającej miejsce w 1428 roku. Osłaniał on jak piszą karty historii, odwrót tego władcy z pola walki pod Golubacem. Król Zygmunt, posłał łódź dla Zawiszy i nakazał mu w nią wsiąść i uciekać z pola bitwy. Rycerz jednak, postanowił pozostać ze swoimi towarzyszami na polu bitewnym. Odsyłając łódź, ruszył na Turków. Został jednak szybko otoczony przez wroga i wzięty do tureckiej niewoli. Przyczynę śmierci Zawiszy Czarnego upatrywano jednak przede wszystkim w nieudolności króla Zygmunta Luksemburskiego, jako naczelnego dowódcy tejże wyprawy. Podobno w niewoli tureckiej, Zawiszy Czarnemu ktoś obciął głowę. Symboliczny pogrzeb Zawiszy, odbył się w listopadzie 1428 roku w krakowskim kościele franciszkańskim.
Potomkowie Zawiszy
Potomkowie w linii prostej Zawiszy Czarnego wywodzą się od jego syna Jana, ożenionego z Małgorzatą Szafraniec i wnuczki Barbary z Rożnowa. Odnajdujemy wśród nich m.in. hetmana Stanisława Koniecpolskiego i Henryka Dobrzańskiego słąwnego Hubala.
Ewa Michałowska – Walkiewicz
