Mianem Orląt Lwowskich, określa się młodych mieszkańców miasta Lwów, którzy widząc brak regularnych oddziałów wojskowych w listopadzie roku 1918, jako ochotnicy walczyli o miasto z oddziałami regularnego wojska ukraińskiego.
Ci młodzi ochotnicy, walczyli również na przedpolach miasta z Armią Czerwoną, w toku wojny polsko- bolszewickiej, mającej miejsce w roku 1920.
Najmłodsi bohaterowie
W skład oddziałów ochotniczych Orląt Lwowskich, wchodzili studenci, młodzi robotnicy, jak również urzędnicy i uczniowie. W walkach we Lwowie, uczestniczyły z z bronią w ręku około 6022 osoby, w tym 1374 uczniów szkół powszechnych i średnich. Wiek 2640 walczących Orląt, nie przekroczył 25 roku życia, najmłodszy obrońca miasta, miał zaledwie 9 lat. Zginął w pierwszych dniach rozpoczętych walk. Antoś Petrykiewiecz mający wówczas 13 lat, został kawalerem Orderu Wirtuti Militari. Pierwsze walki o Lwów, rozpoczęły się w dniu 1 listopada 1918 roku.
POW
Na początku listopada 1918 roku rozpoczęła też swoją działalność, wierna idei komendanta Józefa Piłsudskiego, Polska Organizacja Wojskowa. W dniu 28 października, została utworzona w Krakowie Polska Komisja Likwidacyjna, która miała przejąć władzę nad całą Galicją instalując się we Lwowie, centrum władzy. W austriackich jednostkach wojskowych, we Lwowie było w tym czasie kilka tysięcy żołnierzy narodowości ukraińskiej. Jednostki te miały swoje siedziby w koszarach przy ulicy Kurkowej, św. Piotra, Jabłonowskich i Zyblikiewicza. Polaków, a w szczególności oficerów, którzy służyli wcześniej w tych oddziałach, dowództwo austriackie usunęło z obejmowanych stanowisk.
W obliczu zagrożenia
Dnia 1 listopada 1918 roku, nad ranem żołnierze podlegający Ukraińskiemu Komitetowi Wojskowemu opanowali większość gmachów publicznych we Lwowie. W odpowiedzi na tą sytuację, w zachodniej części miasta powstały spontanicznie dwa polskie punkty oporu z nieliczną początkowo i słabo uzbrojoną załogą. Była to szkoła im. Henryka Sienkiewicza, w której znajdował się batalion kadrowy WP pod dowództwem kapitana Zdzisława Trześniowskiego i Dom Akademicki z niewielką grupą żołnierzy POW. Obie placówki rozpoczęły akcję obronną. Wkrótce powołano Naczelną Komendę Obrony Lwowa na czele z kapitanem Czesławem Mączyńskim. Początkowo Komenda Naczelna nie panowała nad nowymi sukcesywnie powstającymi grupami i oddziałami polskimi, które w walce opanowały szereg kluczowych pozycji. Ponieważ większość mężczyzn zdolnych do służby wojskowej znajdowała się w wojsku albo w obozach jenieckich, oddziały obrońców składały się przeważnie z młodzieży, często niepełnoletniej.
Broń zdobyta na wrogu
W pierwszych dniach prowadzonych walk, polska młodzież zdobywała broń na przeciwniku, a następnie z austriackich magazynów. Zaczęto organizować różne oddziały wojskowe, takie jak piechota, artyleria, kawaleria, a nawet oddział techniczny i lotniczy. Jednym z dowódców tej walki był podpułkownik Karol Baczyński. Po sukcesach oddziałów polskich, dnia 10 listopada 1918 roku, cała zachodnia część miasta Lwów, znalazła się w rękach polskich.
Wszystko dla ojczyzny
W dniu 22 listopada 1918 roku, miasto Lwów zostało opanowane przez zamieszkujących je Polaków. Obrona oblężonego przez wojska ukraińskie Lwowa, pozbawionego dostaw wody i elektryczności, trwała aż do połowy roku 1919. Wtedy to, regularne wojska polskie przybyłe z odsieczą, skutecznie przerwały oblężenie. W okresie walk o Lwów, regularne oddziały Ukraińskich Strzelców Siczowych, zostały powstrzymane przez oddziały polskiej młodzieży, nasze polskie Orlęta.
Podczas wojny polsko- bolszewickiej
Obrona Lwowa w czasie wojny polsko – bolszewickiej, była równie znacząca. Wówczas to 1 Armia Konna Siemiona Budionnego, na południowej flance, nacierała na Lwów. Społeczeństwo Lwowa, stanęło w zaistniałej sytuacji do obrony swego miasta. Budionny, dokładnie wówczas zrealizował rozkaz Michaiła Tuchaczewskiego, uderzając na tyły Wojska Polskiego. 11-godzinna krwawa bitwa, garstki obrońców polskich z silnymi oddziałami 6 Dywizji Konnej Budionnego, nazwana została Polskimi Termopilami. Wojskowe władze austriackie, rezydujące we Lwowie, wspierały dążenia kół ukraińskich do przejęcia władzy w mieście. Wiadomości o tym docierały do środowisk polskich.
Przeciwdziałanie zagrożeniu, utrudniało duże rozbicie polityczne społeczności polskiej. Oprócz ośrodków politycznych, istniały organizacje legionistów, Towarzystwo oraz Koło byłych Członków Wzajemnej Pomocy, a także Koło byłych Członków Polskiego Korpusu Posiłkowego, śmiało walczące o polskość, podczas wspomnianej bitwy. W październiku roku 1918, na wezwanie Rady Regencyjnej pułkownik Władysław Sikorski, zaczął organizować we Lwowie regularne Wojsko Polskie. Jednak i podczas tej bitwy, arcy ważną rolę odegrała polska młodzież, Polskie Orlęta Lwowskie.
W dniu 1 listopada, kiedy to wspominamy obronę Lwowa, warto jest wspomnieć prawdziwych polskich bohaterów, jakimi były Orlęta Lwowskie.
Ewa Michałowska – Walkiewicz