Napoje alkoholowe towarzyszyły człowiekowi od bardzo dawna. Alkoholizm jest chorobą, choć nie wszyscy zdają sobie z tego sprawę. Powoduje różnorodne schorzenia, które występują u około 50% mężczyzn i 10% kobiet zgłaszających się do lekarza.
Rozpoznanie uzależnienia nie jest łatwe. W Polsce żyje około od 2 do 4 osób cierpiących na alkoholizm na różnym stopniu zaawansowania choroby. Zwłaszcza u kobiet uzależnienie jest trudne do wykrycia. Przy okazji różnych okoliczności człowiek spożywa alkohol, aby wprowadzić się w dobry nastrój, dodać sobie animuszu, rozluźnić się, ubarwić zabawę. Jednak z upływem lat częste sięganie po alkohol doprowadza do groźnego uzależnienia.
Osoby, które spożywają alkohol z rozwagą mają wyższy iloraz inteligencji (IQ) niż abstynenci – stwierdzili japońscy naukowcy z Narodowego Instytutu Badań nad Długowiecznością. Przebadali 2 tys. ochotników w wieku 40-79 lat. Okazało się, że IQ mężczyzn spożywających dziennie około pół litra wina lub sake jest średnio o 3,3 punktu wyższe niż u ich niepijących rówieśników. W przypadku kobiet różnica ta była mniejsza i wynosiła 2,5 punktu na niekorzyść abstynentek – pisze "New Scientist". Rodzaj spożywanego alkoholu nie miał przy tym znaczenia. Oczywiście, nie jest to żadnym dowodem na to, że alkohol poprawia inteligencję – w przeprowadzonych badaniach na wyniki mogły mieć wpływ inne, nie uwzględnione czynniki, np. popijający z reguły jedzą więcej ryb, które przez to, że zawierają dużo nienasyconych kwasów tłuszczowych wpływają na poprawę funkcjonowania komórek mózgowych.
Alkohol w organizmie człowieka
Cząsteczki alkoholu etylowego zawarte w piwie, winie, wódce są bardzo małe, nie wymagają trawienia i zostają bezpośrednio wchłonięte przez organizm.
Z krwią trafiają bardzo szybko do mózgu. Tam dzięki charakterystycznym właściwościom chemicznym powodują efekty psychologiczne. Cząsteczki C2H5OH są eliminowane w organizmie przez spalanie w komórkach wątroby. Dorosły, zdrowy mężczyzna eliminuje alkohol etylowy w tempie około 10 – 12 gramów na godzinę,. U kobiet tempo słabsze i wynosi około 8 – 10 gramów na godzinę. Tempo maleje w czasie nieustannego picia. Picie alkoholu może wpływać na funkcje rozrodcze kobiet w poszczególnych etapach życia. Niektóre badania sugerują, że dorastający, którzy piją regularnie nawet umiarkowane ilości alkoholu, narażają się na zaburzenia rozwoju, prawidłowego tempa i postępu w dojrzewaniu płciowym. Okazało się, że intensywne picie zakłóca prawidłowy cykl menstruacyjny i funkcje rozrodcze. Nadużywanie alkoholu i uzależnienie od niego wpływa na rozrodczość, poczynając od niepłodności i zwiększonego ryzyka poronienia, a kończąc na upośledzeniu wzrostu i rozwoju płodu.
Ilość alkoholu we krwi
Wpływ alkoholu na organizm ludzki zależy od jego stężenia we krwi. Alkohol jest łatwo wchłaniany i wraz z krwią jest dostarczany do wszystkich części organizmu.
To ile jest alkoholu jest we krwi jest miarą stanu nietrzeźwości w jakim znajduje się człowiek. Jednostką używaną w tych pomiarach jest promil, który jest zależnością ilości alkoholu (w gramach) do jednego litra krwi.
Stan po użyciu alkoholu ma miejsce w przypadku obecności 0,2 promila alkoholu we krwi, zaś stan nietrzeźwości ma miejsce, gdy ilość alkoholu we krwi wynosi 0,5 promila. Są to tzw. dwie formy prawne określające stan nietrzeźwości. Kierowca z 0,2 promilami alkoholu we krwi nie powinien prowadzić samochodu, jest to zakazane i karane. Około 3-4 promile we krwi powodują spadek ciśnienia krwi, zanik odruchów fizjologicznych, głębokie zaburzenia świadomości, znaczne obniżenie temperatury ciała, śpiączkę. Taka dawka jest już zagrożeniem dla życia ludzkiego.
Od czego zależy stężenie alkoholu we krwi? Duży wpływ z pewnością mają uwarunkowania fizyczne (waga, płeć, typ budowy), ale także czas spożywania alkoholu, jego rodzaj i ilość.
Niszczenie organizmu przez alkohol
Alkohol, wypijany w niewielkich ilościach i do tego sporadycznie, nie powoduje widocznych zmian w organizmie. Kiedy sięganie po alkohol powtarza się zbyt często lub kiedy organizm jest szczególnie wrażliwy na działanie alkoholu – nawet niewielkie jego ilości szkodzą.
Alkohol powoduje wiele zniszczeń w organizmie. Im większe jest jego stężenie w organizmie człowieka tym większe są kłopoty z koordynacją ruchową, logicznym myślenie, odpowiednim zachowaniem. Człowiek traci zdolność racjonalnego postępowania. Bierze się to stąd, że mózg człowieka można podzielić na część racjonalną, odpowiedzialną za logiczne myślenie i kontakt z rzeczywistością oraz cześć irracjonalno-wyimaginowaną, odpowiedzialną za sferę naszych marzeń, emocji i pragnień. Alkohol pobudza tylko drugą część mózgu. Alkohol dodaje nam animuszu, odwagi, rozwija sferę marzeń i pragnień. Człowiek wpada w pułapkę. Jest w takim stanie złudzenia, że traci zdolność racjonalnego myślenia. Uważa, że może wszystko mieć, wystarcza tylko dobre chęci i wiara w swoje możliwości, wszystkie kłopoty natychmiast znikają, Są spychane na plan dalszy. Oczywiście wpływa to na realne życie. Nasilają się problemy w pracy, coraz gorsze są relacje między ludzkie. Alkohol utrudnia dostrzeżenie szkód spowodowanych przez picie. Szybko można się uzależnić od alkoholu. Prowadzi to do choroby alkoholowej, która na zasadzie iluzji i zaprzeczenia, odcina człowieka od realnego świata i uzależnia go całkowicie.
Choroby wywołane piciem alkoholu
a) Choroby układ pokarmowego
– śluzówka
Alkohol powoduje przewlekle stany zapalne błon śluzowych jamy ustnej, przełyku, żołądka i dwunastnicy,. Źle wpływa na perystaltykę przełyku i jelit. Zaburza wchłanianie substancji, a co za ty idzie prowadzi do spadku wagi i ogólnego złego samopoczucia spowodowanego niedoborem składników pokarmowych. W przypadku stanów zapalnych możliwe są pęknięcia błony śluzowej powodujące krwawienia. Niebezpieczne są także wybroczyny i nadżerki. Alkohol powoduje także uszkodzenie znane jako zespół Mallory'ego–Weissa, pęknięcie przełyku, refluks żołądkowo – przełykowy.
– wątroba
Cząsteczki C2H5OH są eliminowane w organizmie przez spalanie w komórkach wątroby. Organ ten reaguje na jego nadmierna ilość poprzez:
– stłuszczenie;
– zapalenie;
– zwłóknienie;
– marskość.
Na czym polegają te dolegliwości? Otóż, stłuszczenie wątroby powstaje w wyniku nadmiernego odkładania się tłuszczu w komórkach wątrobowych. Jest to proces jak najbardziej odwracalnym tzn. ustępuje po zaprzestaniu picia, ale powoduje takie dolegliwości jak: bóle w okolicy prawego podżebrza i wyraźne powiększenie wątroby. Zapalenie wątroby spowodowane piciem alkoholu to kolejny etapem niszczenia organu prowadzący do zwłóknienia. Dolegliwości i bóle jeszcze bardziej się nasilają. Zwłóknienie prowadzi do marskości wątroby.
W wyniku marskości wątroby hepatocyty (miąższ wątroby) zostają zastąpione przez włóknistą tkankę łączną, która utrudnia przepływ krwi przez wątrobę i nie pełni żadnych pożytecznych funkcji w wątrobie.
Główne objawy marskości to:
– osłabienie organizmu;
– obrzęki;
– żółtaczka;
– utrata wagi;
– obecność płynu w jamie brzusznej;
– żylaki przełyku;
– krwotoki wewnętrzne.
Zmiany w wątrobie pojawia się już przy spożyciu 60-80 g/dzień alkoholu przez mężczyzn i powyżej 20 g/dzień przez kobiety.
Skutkiem marskości wątroby może być pierwotny rak wątroby.
Alkohol wpływa na czynność błony komórkowej, metabolizm tłuszczów, wysokie stężenia aldehydu octowego oraz niedobór
pokarmowy. To m.in. wpływa na proces marskości wątroby.
Wśród alkoholików, którym przeszczepiono nową wątrobą tylko około 10% wraca do picia. Sukces przeszczepu nie zależy od tego czy dana osoba jest alkoholikiem, czy nie. Jednakże przed zabiegiem konieczna jest 6 miesięczna abstynencja. Po udanym przeszczepie zalecane jest zachowanie abstynencji poprzez spożywanie odpowiednich leków.
– trzustka
Spożywanie alkoholu powoduje ostre i przewlekłe zapalenia trzustki. Powoduje także uszkodzenia tkanki gruczołowej. W kanalikach trzustkowych pod wpływem alkoholu wytracają się substancje białkowe tzw. korki i czopki. Powoduje to niszczenie kanalików obumieranie trzustki Napoje alkoholowe powodują nadmierne wydzielanie przez trzustkę enzymów, wywołując w ten sposób stan zapalny i bolesne skurcze dwunastnicy oraz przewodu trzustkowego. Wydzielane przez trzustkę enzymy mają utrudnioną drogę do dwunastnicy. Zapalenie trzustki może powstać również przez ciągłość jako skutek wcześniejszego zapalenia żołądka i dwunastnicy albo jako wynik "zarzucania" do przewodu trzustkowego treści dwunastniczej. W wyniku zapalenia trzustki może dojść do cukrzycy, gdyż wysepki Langerhansa wytwarzające insulinę ulęgają zniszczeniu. Zadaniem wysepek Langerhansa jest regulowanie prawidłowej przemiany sacharydów.
Przewlekle, nieustannie wracające stany zapalne trzustki są wynikiem alkoholizmu w 75%. Ostre zapalenia trzustki może się skończyć w 5% śmiercią chorego. Przyczyną może być alkoholizm (około 10-20%).
b) choroby układu nerwowego
Alhohol działając na układ nerwowy wyrządza wiele szkód. Metabolity alkoholu etylowego działają toksycznie, na wrażliwy pod tym względem, układ nerwowy. Alkohol może powodować patologiczne zmiany w układzie nerwowym. Ważne jest wówczas uzupełnienie niedobory witamin, zwłaszcza witamin z grupy B, tj. tiaminy, kwasu pantotenowego biotyny i pirydoksyny.
c) choroby układu odpornościowego
W skład układu odpornościowego wchodzą:
– węzły chłonne;
– grasica;
– śledziona;
– szpik kostny;
– komórki: limfocyty oraz makrofagi.
Zadaniem tych narządów jest ochrona organizmu przed obcymi substancjami. Częste i nieumiarkowane spożywanie alkoholu zahamowanie funkcji układu odpornościowego. Niszczy zdolność limfocytów do produkowania przeciwciał oraz obniża aktywność komórek chroniących przed przerzutami nowotworowymi. Może to doprowadzić do takich chorób jak;
– choroby zakaźne;
– gruźlica;
– zapalenie płuc;
– rak.
d) zaburzenia sprawności seksualnej
Mylne jest powszechne przekonanie, że alkohol wpływa korzystnie na sprawność seksualną. Prawda jest zupełnie inna. Alkohol pomimo tego, że znacznie redukuje poziom wstydu oraz likwiduje wszelkie zahamowania, to w dłuższej perspektywie picie napojów alkoholowych, powoduje osłabienie organizmu, spadek wydolności oraz sprawności seksualnej. Może spowodować niekiedy u płci męskiej impotencję, co wiąże się z dramatami w relacjach damsko-męskich. Występuje już u 50% mężczyzn długotrwale pijących alkohol. Udowodniono, ze alkohol wpływa na zaburzenie wzwodu, opóźnia ejakulację oraz ogólnie osłabia organizm. Możliwa jest także obniżenie płodności oraz atrofia jąder. Wynika to z toksycznego działania na komórki Leydiga. Alkohol powoduje równocześnie zaburzenia czynności podwzgórza. Spada poziom testosteronu, jednakże nie w każdym przypadku.
Nie potwierdzono jeszcze wpływu alkoholu na sprawność seksualną kobiet, choć wiele pijących kobiet uskarża się na zmniejszenie ilości wydzielanego śluzu pochwowego, obniżenie popędu płciowego oraz zaburzenia e cyklu menstruacyjnym. Pojawiają się zmiany jajnikowe oraz zahamowana jest owulacja. Udowodniono, że kobietom obniża się płodność w wyniku rzadszych owulacji oraz zwiększa prawdopodobieństwo poronień samoistnych. Spożywanie alkoholu przed okresem poprzedzającym pokwitanie opóźnia dojrzewanie płciowe, ponieważ obniża się wówczas poziom hormonu luteinizujacego oraz hormonu wzrostu. Kobiety z problemem alkoholowym mają wczesną menopauze oraz zaburzenia łaknienia. W wyniku tego następuje znaczna utrata wagi. Współistniejąca bulimia pogarsza jeszcze bardziej sprawność seksualną.
e) choroby układu krążenia
Spożywanie alkoholu w umiarkowanych ilościach jest korzystne dla zdrowia (zmniejsza niebezpieczeństwo śmierci w wyniku choroby wieńcowej), jednakże długotrwałe, nadmierne picie alkoholu może spowodować choroby układu naczyniowo-sercowego (arytmia serca, nadciśnienie, udar mózgu, kardiomiopatie).
Nadciśnienie
Już u 10-30% mężczyzn spożywających alkohol w nadmiernych ilościach występuje nadciśnienie tętnicze Mechanizm tego schorzenia nie został jeszcze dokładny poznany. Na jego wpływ może mieć tzw. zespół abstynencyjny, a co za tym idzie obniżanie się we krwi poziomu alkoholu. Częste picie i nagłe zaprzestanie powoduje nadciśnienie. W wyniku nadciśnienia mamy do czynienia z krwotokami mózgowymi, udarami. Jest także przyczyną zawałów serca. Częste picie alkoholu powoduje zwiększone niebezpieczeństwo nadciśnienia.
Kardiomiopatia
Kardiomiopatie występuje u osób uzależnionych i polega na osłabieniu kurczliwości w mięśniu sercowym. Choroba ta powoduje zwyrodnienia włókien sercowych, powiększenie oraz stłuszczenie serca, co wywołuje komplikacje w pracy serca i niewydolności w krążeniu. Zachodzące zmiany nie są jeszcze dokładnie zbadane. Naukowcy podejrzewają, że na taki stan rzeczy mogą mieć wpływ problemy z wychwytywaniem wapnia, oksydacją lipidów i tworzeniem wolnych rodników, ale także procesem wytwarzania aldehydu octowego.
Przyczyną kardiomiopatii w 20-30% przypadków jest nadmierne spożywanie alkoholu. Wykazały to badania przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych. U 30% pacjentów choroba zanikła w wyniku zaprzestania picia. U pozostałych (czyli 70%) konieczny jest przeszczep serca.
Zaburzenie rytmu serca
Nadmierne oraz częste spożywanie alkoholu może doprowadzić do zaburzenia cyklu pracy serca.
Przedsionkowe zaburzenia cyklu spowodowane nadmiernym piciem alkoholu może spowodować migotanie i nadmierne trzepotanie przedsionków sercowych. Częste zgony wśród alkoholików spowodowane są arytmią serca. Zaburzona zostaje praca węzła zatokowo – przedsionkowego, wydłużone zostają przewodzenie nerwowych impulsów.
Choroba wieńcowa
Nie jest prawdą, że napoje alkoholowe poprawiają krążenie krwi w naczyniach wieńcowych oraz łagodzą bóle naczyń wieńcowych (dusznica bolesna). Stan lepszego samopoczucia, po spożyciu alkoholu, to nie wynik jego korzystnego działania. Alkohol nie rozszerza naczyń wieńcowych, działa tylko uspokajająco i znieczulająco. Serce nadal jest niedotlenione.
Spożywanie bardzo niewielkich ilości alkoholu powoduje zmniejszenie ilości zawałów, ale jednocześnie zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania na raka, zwiększa nadciśnienie tętnicze oraz powoduje marskość wątroby. Nadmierne picie powoduje stany śmiertelne choroby wieńcowej.
Zaburzenia hematologiczne
Osoby uzależnione od alkoholu są narażone na zmiany morfologiczne powstałe w szpiku kostnym. Alkohol niekorzystnie działa na rozwój komórek krwi. Zmiany te powodują trudności w pracy układu krwiotwórczego. Obniżone zostaje stężenie kwasu foliowego i zahamowana zostaje synteza DNA. Alkohol niszczy płytki krwi znajdujące się w śledzionie oraz megakariocyty.
Tylko abstynencja może doprowadzić do zachowania liczby płytek.
Choroby naczyń mózgowych
Udary są spowodowane schorzeniami naczyń wieńcowych. Są spowodowane uszkodzeniem przepływu krwi w naczyniach wieńcowych oraz opuszczeniem krwi poza obszar naczynia. Alkohol powoduje zahamowanie tzw. trombogennej, nasilające się skurcze naczyń, co zwiększa niebezpieczeństwo udaru oraz krwotoku. Alkohol podnosi także ciśnienie krwi.
Źródło: www.bryk.pl
