Gdzie nie należy używać perfum, po której stronie powinien iść mężczyzna i kto pierwszy podaje rękę – ile tak naprawdę znamy zasad savoir-vivre?
Zasady dobrego zachowania mają swoją wieloletnią tradycję, zaś ich ilość nie ogranicza się do kilkunastu regułek.
Często słyszymy, iż ktoś popełnił faux pas – innymi słowy, naruszył etykietę, która jednakże nie dotyka nikogo indywidualne, ale może wywołać niesmak czy obrzydzenie, na przykład oblizanie „wspólnej” łyżeczki po nałożeniu dżemu. Podobnie jest z gafą, która, choć również nieumyślnie, dotyka kogoś personalnie bądź tworzy niezręczną sytuację – jak chociażby mówienie plotek na temat kogoś, kto stoi za naszymi plecami, a my nie jesteśmy tego świadomi.
Występuje ponadto zachowanie nietaktowne i brak taktu – należy te dwie kwestie rozróżniać. Brak taktu to brak umiejętności taktownego zachowania, nieporadność, jak chociażby próby pogodzenia kłócącej się pary na naszych oczach. Nietaktownym zachowaniem będzie, jeśli dodatkowo obrażamy i upokarzamy, opowiadając przykładowo znanemu, iż jego była już partnerka nie należała do najmądrzejszych.
Podobnie jest z niezręcznością (gdy chcemy dobrze, jednak nie zawsze dobrze nam to wychodzi) i brakiem grzeczności (gdy nie przestrzegamy podstawowych zasad).
Przy powitaniu
Dłoń ściskamy zdecydowanym ruchem (unikamy „rybiego dotyku”, jak i „niedźwiedziej łapy”), patrzymy wtedy w oczy; można powiedzieć tu grzeczne „dzień dobry”, „witam” czy „miło poznać”, w zależności od sytuacji. Kto powinien przedstawić się pierwszy, specjaliści nie stwierdzili – czy osoby stojące wyżej, czy te niżej; wszystko bowiem, jak wspomniałam przed chwilą, zależy od sytuacji. Jednakże, pamiętajmy, iż to gospodarz wita swoich gości, teoretycznie młodsze osoby powinny być przedstawiane starszym, mężczyźni kobietom. Osoba wchodząca do biura powinna przywitać się pierwsza. Nie witamy się ponownie z kimś, kogo już witaliśmy – wystarczy uśmiech. Panowie zdejmują kapelusz przy powitaniu. Jako pierwsze dłoń do powitania powinny wyciągnąć osoby o wyższym statusie (na przykład, pracodawcy) oraz kobiety. Mężczyźni witają się gołymi rękami, kobiety mogą mieć rękawiczki.
Przy telefonowaniu
Dzwonimy w godzinach od 8:00 do 21:00. W pracy nie prowadzimy prywatnych rozmów. Gdy mamy klienta czy gościa, a ktoś nam zadzwoni, odbieramy, prosimy o telefon później bądź obiecujemy oddzwonić. Gdy to my dzwonimy pierwsi, zawsze się przedstawiamy. Mówimy wyraźnie do słuchawki, nie dotykając jej ustami. Jeśli często korzystamy z telefonów komórkowych od innych osób, zobowiązujemy się do zwrotu szacowanych kosztów rozmowy.
Przy zaproszeniach
Na imieniny, urodziny czy święta zapraszamy z dwu-, trzytygodniowym wyprzedzeniem. Pamiętamy, by uważać przy zaproszeniu nie przepadających za sobą par czy całkowicie skrajnych grup (ideologicznych, politycznych, religijnych). Osoby zaproszone nie powinny się spóźniać; dopuszczalną granicą jest jednak kwadrans akademicki.
Gospodarze witają gości już całkowicie przygotowani. Po przekroczeniu progu pozwalają na zdjęcie okrycia i zapraszają do środka. Jeśli to możliwe, nigdy nie zostawiamy gości samych, zawsze nad nimi czuwamy. Nie pozwalamy czekać na specjalny posiłek dłużej niż pół godziny. Nie ukazujemy dominacji, nie chełpimy się autorytetem, nie zamęczamy towarzystwa dziećmi, nie zdradzamy kosztów przyjęcia. Staramy się pomóc gościom w chwilach niezręczności czy błędów.
Przy ubiorze
Idąc w określone miejsce, musimy dopasować się do otoczenia. Strój powinien być schludny, wyczyszczony i wyprasowany. Gdy nie należymy do osób szczupłych, unikamy poprzecznych prążkach, ogromnych figur geometrycznych, dużych kwiatów, kapeluszy. Jeśli nie mamy dużych funduszy, kupujemy porządne, acz uniwersalne ubrania, nadające się na wiele okazji. Przykładowo, mała czarna, w zależności od dobranych dodatków, może być strojna bądź skromna – warto pamiętać, iż elegancja równa się prostocie. Należy zwracać uwagę na dodatki (pończochy, czapka, torebka, buty). Nie ubieramy przesadnie dużych dekoltów czy ubioru pokazującego bieliznę.
Przy stole
Stół powinien być schludny i estetyczny. Brudne talerze na bieżąco muszą być sprzątane i zastępowane nowymi. Zamiast wysokich bukietów na stole, które mogą utrudniać komunikację czy posiłek, układamy niskie kwiaty, ewentualnie odstawiamy na niezajęty koniec stołu. Dla każdego gościa należy przygotować minimum 60-70cm stołu.
Talerze głębokie stawiamy na płaskich bądź wszystkie razem obok gospodarza. Nóż leży po prawej stronie, obok łyżki, widelec po lewej (zębami w górę), łyżeczka nad talerzem. Talerzyk deserowy na lewo od talerza, kieliszki na prawo. Szklanki czy kufle na podstawkach. Filiżanki i spodki na prawo od talerzyka z ciastem. Łyżka do herbaty po prawej stronie filiżanki. Do każdej potrawy na stole ułożone są osobne sztućce; nikt nie nakłada ich swoimi. Serwetka leży po lewej stronie. Dużą serwetkę kładziemy na kolanach, po posiłku lekko zmiętą odkładamy na bok.
Przy stole w restauracji
W restauracji płaszcz czy kurtkę zostawiamy, w kawiarni nie jest to konieczne; nie odkładamy odzienia na krzesło obok. Partner odsuwa krzesło, pomaga też w jego dosuwaniu. Wstaje zawsze, gdy ona także to zrobi, choćby tylko wychodziła do toalety. Partnerka zajmuje miejsce, z którego lepiej widać salę.
Siedzimy prosto, opieramy się o blat nadgarstkami. Kobieta musi mieć kolana złączone.
Kelner napełnia kieliszki, w przypadku jego nieobecności gospodarz stolika. Kieliszki trzymamy za nóżkę. Przy zaproszeniu na obiad nie wybieramy ani najtańszych, ani najdroższych dań. Kelnera przywołujemy dłuższym spojrzeniem lub skinieniem głowy. Głębokiego talerza nie powinno się przechylać. Sztućce raz wzięte do rąk nie mogą dotknąć obrusa. Nie pomagamy kelnerowi przy zbieraniu brudnych naczyń. Nie konsumujemy czegoś w lokalu, w którym tego nie kupiliśmy.
Najczęstsze błędy
Nie powinniśmy używać wulgarnego języka, opisywać sferę fizjologiczną bądź seksualną, mieć tatuaże bądź kolczyki w nietypowych miejscach, nosić sandałów i skarpetek (czyli mała metoda poznania stereotypowego Polaka). Krawat nie może być więcej niż 10 cm poniżej lub powyżej paska, zaś goła noga pomiędzy końcem skarpetek a końcem spodni podczas siedzenia także jest niemile widziana. Nie siedzimy w okularach w miejscu, gdzie jest cień bądź gdy jesteśmy wewnątrz – niektórzy dopuszczają jednakże ich posiadanie, jeśli pełnią one funkcję ozdobną. Nie perfumujemy się na pogrzeb oraz na wyjście do restauracji. Nie prowadzimy głośnych rozmów, nie wybuchamy głośnym śmiechem. Nie siedzimy podczas rozmowy z osobą wyżej postawioną, staruszką bądź kobietą, która stoi. Nie patrzymy znad okularów. Nie kroimy nożem ziemniaków i warzyw miękkich. Nie trzymamy kieliszka za czaszę. Panowie powinni iść po lewej stronie kobiety i, podczas spaceru, zawsze od strony jezdni. Gdy wchodzi się do zatłoczonego miejsca, to panowie wchodzą pierwsi, „torując” drogę i prowadząc do właściwego stolika; gdy pomieszczenie opuszczamy, to panie wychodzą pierwsze. Przepuszczamy jednakże w przejściu osoby starsze czy kobiety. Osoby wychodzące z autobusu mają pierwszeństwo przed wchodzącymi. Kobieta musi zdjąć kapelusz tylko do obiadu.
Jesteśmy ludźmi kulturalnymi?
Jedne zasady są mniej zaskakujące, inne bardziej; niektóre traktujemy zupełnie normalnie, przy innych pukamy się w czoło ze zdziwieniem. Znanie ich ułatwia kontakty w określonych środowiskach – wiadomo, zupełnie inaczej zachowujemy się na bankiecie, a zupełnie inaczej na domówce ze znajomymi. Często przekazują nam one drobne, acz dobre wskazówki,. Ot, chociażby fakt, iż ludzie kulturalni nie podnoszą głosu – mamy zdecydowanie większy szacunek do osób, które szeptem są w stanie sprawić, iż czujemy się zawstydzeni, zakłopotani, udobruchani bądź bardziej skorzy do kompromisu. Choć, jak pewnie wiele osób zauważy, z tym opanowaniem w życiu różnie bywa.
(Artykuł przygotowano, wykorzystując głównie informacje ze stron: www.dobre-maniery.com oraz www.savoir-vivre.com.pl).
