Mamy nowe przepisy Kodeksu postępowania cywilnego! Łatwiej uzyskamy pomoc prawną z urzędu oraz możliwość wyboru prawnika, który ma nas reprezentować.Obecne zasady są bardziej korzystne – można teraz dostać prawnika „z urzędu”. Także jeżeli stać nas na pokrycie kosztów procesu (np. wniesienie opłaty sądowej). Zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego (kpc) można domagać się ustanowienia adwokata lub radcy prawnego, jeśli tylko osoba została zwolniona przez sąd od kosztów sądowych w całości lub części. Po nowelizacji będzie można także domagać się ustanowienia adwokata lub radcy prawnego, jeżeli złoży się tylko oświadczenie, z którego wynika, że nie jest się w stanie ponieść kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Prawo takie ma także osoba prawna (np. spółka z o.o. czy stowarzyszenia) lub inna jednostka organizacyjna, której ustawa przyznaje zdolność sądową (np. spółka jawna), nawet jeśli nie została zwolniona przez sąd od kosztów sądowych. Musi jednak wykazać, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego. Gdzie i kiedy złożyć wniosek? Wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego należy zgłosić wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych (lub osobno) na piśmie bądź ustnie do protokołu w sądzie, w którym sprawa ma być wytoczona lub już się toczy. Istnieje pewne ułatwienie dla osób fizycznych: Jeśli osoba taka nie ma miejsca zamieszkania w siedzibie danego sądu, może złożyć wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego w sądzie rejonowym właściwym ze względu na miejsce swego zamieszkania, który niezwłocznie przesyła sądowi właściwemu. Oświadczenie o stanie majątku Jako osoba fizyczna do wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego koniecznie należy załączyć oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o swoim stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania. Oświadczenie powinno się sporządzić na formularzu, który jest dostępny m.in. w internecie. Jeżeli wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego składa się łącznie z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych, osoba fizyczna dołącza tylko jedno oświadczenie – nie trzeba w związku z tym składać dwóch oświadczeń. Bardzo ważne! Sąd może nie tylko zażądać złożenia przyrzeczenia o prawdziwości podanych danych, ale także może zarządzić stosowne dochodzenie, jeżeli na podstawie okoliczności sprawy lub oświadczeń strony przeciwnej powziął wątpliwości co do rzeczywistego stanu majątkowego. Kiedy sąd uwzględni wniosek? Sąd uwzględni wniosek o przydzielenie prawnika „z urzędu”, jeśli uzna, że: * udział adwokata lub radcy prawnego w sprawie jest potrzebny * strona spełnia wyżej opisane kryteria majątkowe do udzielenia jej pomocy. Jak widać – nie wystarczy wykazać, że nie posiada się pieniędzy na opłacenie prawnika. Trzeba jeszcze postarać się przekonać sąd, że przydzielenie takiej osoby jest niezbędne. Pomijając kwestie oczywiste, jak np. przydzielenie adwokata czy radcy celem złożenia skargi kasacyjnej (gdzie istnieje przymus adwokacki), warto byłoby powołać się na to, że sami nie jesteśmy prawnikami, zaś sprawa jest skomplikowana lub też postępowanie toczy się w szczególnym trybie, np. w postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych istnieje szereg formalnych wymogów (m.in. zgłaszanie dowodów w odpowiednim momencie), których niespełnienie może pociągać za sobą przegranie procesu. Sam sobie wybierz prawnika Nowym, bardzo korzystnym rozwiązaniem jest możliwość wskazania przez osobę fizyczną prawnika, który poprowadzi sprawę. Co prawda nie ma pewności, że to właśnie ten prawnik będzie nas reprezentował – przepisy mówią, że właściwa okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców prawnych „w miarę możliwości i w porozumieniu ze wskazanym adwokatem lub radca prawny wyznaczy adwokata lub radcę prawnego wskazanego przez stronę” – ale zawsze ma się na to jakiś wpływ. Warto więc przed sporządzeniem wniosku o przyznanie prawnika z urzędu zorientować się, który z działających w tej miejscowości byłby najlepszy. Wśród prawników, tak jak w każdym innym środowisku zawodowym, każdy specjalizuje się w jakimś rodzaju spraw, np. w sprawach z zakresu prawa pracy czy w sprawach o odszkodowania powypadkowe (DzU 10.7.45). MICHAŁ KURYŁEK radca prawny źrodło: Eurogospodarka 7/2010