Zielony Dziennik

WROCŁAW – Ciekawe Miejsca

Wrocław miasto położone na Nizinie Śląskiej, w Pradolinie Wrocławskiej, nad rzeką Odrą i czterema jej dopływami. Jest historyczną stolicą Śląska, członkiem Nowej Hanzy, głównym miastem aglomeracji wrocławskiej.

Czwarte pod względem liczby ludności[2] miasto w Polsce 632 162 mieszkańców, piąte pod względem powierzchni 293 km. Wrocław jest również jednym z najstarszych miast Polski.

Miasto po raz pierwszy wzmiankowane w sposób jednoznaczny w roku 1000 w związku z założeniem biskupstwa, jednak osadnictwo słowiańskie na Ostrowie Tumskim istniało co najmniej 150 lat wcześniej. Od końca X wieku znajdowało się pod panowaniem Piastów. W 1035 roku, w okresie tzw. Reakcji Pogańskiej, źródła informują o budowie świątyni pogańskiej w mieście. W XIII wieku dokonano lokacji miasta na prawie magdeburskim, w 1335 miasto przeszło pod panowanie królów Czech, później (po krótkim epizodzie panowania węgierskiego) wraz z Koroną Czeską zostało włączone do Monarchii Habsburskiej. W 1741 wraz z większością Śląska zostało zdobyte podczas tzw. Wojen śląskich przez Fryderyka II, króla Prus, w związku z czym od roku 1741 oficjalna nazwa miasta brzmiała Królewskie Stołeczne i Rezydencjalne Miasto Wrocław (niem. Königliche Haupt- und Residenzstadt Breslau).

Od 6 grudnia 1806 roku Wrocław oblegany był przez wojska napoleońskie. Po miesięcznym oblężeniu, 5 stycznia 1807 roku, generał francuski Dominique Vandamme zdobywa Wrocław. Miasto staje się punktem organizacyjnym polskich legionów, których liczbę określono na 8400 rekrutów. W 1807 roku Vandamme zarządził rozbiórkę fortyfikacji okalających miasto. Wrocław na tym skorzystał, bo bastiony i mury ograniczały rozwój przestrzenny centrum. Pod panowaniem Francji Wrocław pozostawał do roku 1813, w którym Napoleon poniósł klęskę, a miasto wróciło ponownie pod panowanie Prus.

W czasie I wojny światowej Wrocław nie był oblegany. W latach 1918-45 Miasto Stołeczne Wrocław (Hauptstadt Breslau). 25 sierpnia 1944 roku miasto zostało ogłoszone twierdzą (Festung Breslau), 19 stycznia 1945 roku na rozkaz gauleitera Śląska Karla Hanke dokonano przymusowej pieszej ewakuacji większości pozostającej jeszcze w mieście ludności cywilnej. 13 lutego 1945 roku Armia Czerwona, rozpoczyna oblężenie “Festung Breslau”. 8 marca dowództwo Festung Breslau przejmuje Hermann Niehoff. Jego poprzednik, Hans von Ahlfen, opuszcza miasto samolotem dwa dni później. 16 marca robotnicy przymusowi rozpoczynają wyburzanie kamienic i budowę lotniska na placu Grunwaldzkim. W nocy 1/2 kwietnia 750 samolotów rosyjskich rozpoczyna masowe bombardowania Wrocławia. 6 maja w godzinach wieczornych, w willi Colonia przy ul. Rapackiego 14 podpisano akt kapitulacji Wrocławia. Podpisują go gen. Niehoff oraz gen. Władimir Głuzdowski. W wyniku walk między Armią Czerwoną i Wehrmachtem zostało zniszczone 70% miasta, a zabudowa niektórych dzielnic została zrównana z ziemią.

2 sierpnia 1945 na konferencji poczdamskiej zapadła decyzja o przyznaniu Wrocławia Polsce. Większość niemieckich mieszkańców miasta została przymusowo przesiedlona do radzieckiej strefy okupacyjnej Niemiec. Do Wrocławia natomiast zaczęła napływać ludność polska, głównie z centralnej Polski (Kielecczyzna, łódzkie) i Wielkopolski oraz wysiedleni mieszkańcy wschodnich rubieży przedwojennej Polski, głównie ze Lwowa i okolic, a także z Wileńszczyzny.

Wrocław mimo zniszczeń wojennych (70% budynków) zachował wiele budowli bądź w stanie oryginalnym, bądź odrestaurowanych czy odbudowanych po wojnie. Do wyróżniających się należą: gotycki ratusz na Rynku, gotyckie kościoły: archikatedra św. Jana Chrzciciela na Ostrowie Tumskim (przy niej barokowa kaplica Elektorska według projektu Fischera von Erlacha), Św. Krzyża, NMP na Piasku; barokowy zespół głównych budynków Uniwersytetu Wrocławskiego z Aulą Leopoldina; neogotycki budynek Dworca Głównego; modernistyczne: Hala Ludowa (proj. Max Berg na Wystawę Stulecia, 1913; używana dziś jest także nazwa “Hala Stulecia”[9], tłumaczenie pierwotnej niem. nazwy Jahrhunderdhalle), Dom Towarowy Rudolf Petersdorff (obecnie “Kameleon”) zaprojektowany przez Ericha Mendelsohna, budynki wystawy “Mieszkanie i miejsce pracy” (1929, m.in. dom projektu Hansa Scharouna). Oprócz tego w mieście zachowało się ponad osiem tysięcy zabytkowych kamienic reprezentujących style historyczne pochodzących z XIX i początków XX wieku, które władze samorządowe starają się w ramach specjalnych programów rewitalizacyjnych sukcesywnie poddawać renowacjom. Jest to największe tego typu skupisko zabytkowego budownictwa w Polsce oraz jedno z największych w Europie. Kamienice te prezentują style począwszy od baroku poprzez klasycyzm, historyzm, secesję aż po modernizm. Wiele kamienic prezentuje wysokie walory architektoniczno-estetyczne. W niektórych przypadkach są to zachowane całe ciągi ulic architektury historyzującej jak chociażby ulica Miernicza i plac Staszica.

Warto zobaczyć:

* Wyspy odrzańskie:
o Kępa Mieszczańska we Wrocławiu, w zachodniej (dolnej) części miejskiego odcinka Odry.
o Ostrów Tumski (dawniej osobna wyspa) najstarsza, zabytkowa dzielnica Wrocławia zasiedlona co najmniej od IX wieku swój rozwój zawdzięcza dogodnemu położeniu, gdyż był to najwygodniejszy punkt przekraczania Odry.
o Wyspa Piasek znajduje się w obrębie historycznego starego miasta. Znajduje się tu Kościół Najświętszej Marii Panny. Już we wczesnym średniowieczu przebiegał przez wyspę główny trakt w kierunku północ-południe.
o Wyspa Słodowa niewielka wysepka w obrębie wrocławskiego Starego Miasta.
* Wielka Wyspa na niej znajdują się osiedla Bartoszowice, Biskupin, Dąbie, Sępolno, Szczytniki, Zacisze, Zalesie.
* Stare Miasto najstarsza i najciekawsza część lewobrzeżnego Wrocławia, wywodząca się z trzynastowiecznego miasta lokacyjnego.
o Rynek jeden z największych rynków staromiejskich w Europie o wymiarach 205 na 175 m. 50. pod względem wielkości plac na świecie (28. w Europie, 3. w Polsce)[10]. Otaczające budynki reprezentują style różnych epok.
o plac Solny dawny średniowieczny plac targowy, swym narożnikiem styka się z Rynkiem. Prawdopodobna data powstania to koniec XIII wieku.
o Nowy Targ jeden z trzech historycznych placów targowych Wrocławia powstał prawdopodobnie już około 1214 roku.
o ulica Świdnicka o łącznej długości ok. 1050 m jest jedną z głównych ulic Wrocławia.
o ulica Szewska będąca częścią strefy pieszej. Jest jedną z reprezentacyjnych ulic miasta.
* Ogród botaniczny powołany w 1811 roku na terenie Ostrowa Tumskiego. Obszarem obejmuje 7,4 ha (i 0,33 ha pod szkłem), znajduje się w nim około 7,5 tysiąca gatunków roślin.
* Park Szczytnicki z Ogrodem Japońskim zajmuje powierzchnię około 100 ha co sprawia, że jest jednym z największych parków Wrocławia. Park ma charakter krajobrazowy i duże walory kompozycyjne oraz dendrologiczne (około 400 gatunków drzew i krzewów).
* Ogród zoologiczny (założony w roku 1865 ? największa w Polsce liczba gatunków ? 565, łącznie około 7100 zwierząt[potrzebne źródło])
* Stary Cmentarz Żydowski ten zabytkowy cmentarz stanowi obecnie Muzeum Sztuki Cmentarnej, które jest oddziałem Muzeum Miejskiego Wrocławia. Jego łączna powierzchnia wynosi 4,6 ha.

Źródło: Wikipedia
Zdjęcia: Flickr